Trafikte Sıkça Karşılaşılan İki Ana Ceza: Hız İhlali ve Alkollü Araç Kullanımı

Bu yazımızda sürücülerin birçoğunun karşılaştığı trafik cezaları ve sürücü belgelerine el konulmasına sebebiyet veren iki ana unsur, yani hız limitinin aşılması ve alkollü araç kullanımı konularını ele alacağız.

Hız İhlali Nedeniyle Verilen İdari Para Cezaları

Hepimizin bildiği gibi, karayolunda sürücülerin uyması gereken belirli hız sınırları bulunmaktadır.

Karayolları Trafik Yönetmeliği m.51’de, "Sürücülerin, aksine bir karar alınıp işaretlenmemişse yönetmelikte belirtilen hız sınırlarını aşmamak zorunda oldukları" düzenlenmiştir.

Bu yönetmelikte belirlenen hız limitlerinin ihlali halinde, sürücülere idari para cezası yani halk arasında bilinen adıyla hız cezası uygulanır.

Burada özellikle dikkat çekmek istediğimiz nokta, trafikte araçların hızını ölçen radar sistemleri ve bu sistemlerin ölçüm doğruluğudur.

Radar cihazlarının düzenli olarak muayene edilmesi gerekmektedir. Bu süreci düzenleyen yönetmelik ise Hız İhlal Tespit Donanımları Muayene Yönetmeliği’dir.

Bu yönetmeliğe göre: Cihazların piyasaya arz edilmeden önce üretici tarafından yapılan ilk muayene geçerlilik süresi bir yıldır. (Hız İhlal Tespit Donanımları Muayene Yönetmeliği m.6/3)

İlk muayenenin ardından cihazların her yıl düzenli olarak periyodik muayeneye tabi tutulması zorunludur. (Hız İhlal Tespit Donanımları Muayene Yönetmeliği m.7/1)

Bu nedenle, hız sınırlarına uyduğunu düşünen sürücülerin, kendilerine tebliğ edilen hız cezalarına itiraz etme ve cezaya dayanak olan donanımın muayene geçmişinin denetlenmesini talep etme hakkı bulunmaktadır.

Çünkü;

• Eğer hızı ölçen donanımın muayenesi zamanında yapılmamışsa, ölçüm geçersiz kabul edilir.

• Bu durumda verilen hız cezası iptal edilmelidir.

Alkollü Araç Kullanımından Dolayı Verilen İdari Para Cezaları

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun “Trafik Kuralları” başlıklı bölümünde yer alan 48. madde, sürücülerin alkollü araç kullanma yasağını ve bu yasağın ihlaline uygulanacak yaptırımları düzenlemiştir.

Yönetmelik m.97/1’e göre:

● Hususi otomobil sürücülerinin kanlarındaki alkol miktarı 0,50 promilin üzerinde,

● Diğer araç sürücülerinin ise 0,20 promilin üzerinde olamaz.

Hepimizin dizilerden dahi gördüğümüz ve çok da yabancı olmadığımız alkolmetre cihazları, trafik zabıtaları tarafından kullanılır. Sürücü, trafik zabıtasının alkolmetre kullanarak ölçüm yapma talebine uymak istemediği takdirde, en yakın Adli Tıp Kurumu, adli tabiplik ya da Sağlık Bakanlığı'na bağlı sağlık kuruluşlarına götürülerek kan örneği alınır. (m.48/3-c2)

Bununla birlikte, alkolmetre cihazına üflemeyi reddetmek de ayrıca idari para cezası ve sürücü belgesine el koyma cezası gerektirmektedir, bu nedenle alkolmetre cihazına üflemeyi reddetmemenizi öneririz.

Peki, alkollü araç kullanmadığını düşünen ancak alkolmetre sonucu yasal sınırın üzerinde çıkan sürücüler ne yapmalı?

• En kısa sürede en yakın sağlık kuruluşuna giderek kan testi yaptırmalıdır.

• Kan testi sonucu eğer yasal sınırın altında çıkarsa, alkolmetre ölçümüne ve dolayısıyla alınan idari para cezasına itiraz edilebilir.

Alkolmetre cihazıları Ölçü ve Ölçü Aletleri Muayene Yönetmeliği kapsamında yoğunluk ölçer sınıfında değerlendirilmiş olup, periyodik muayeneye tabi tutulmamış olsalar da sonuçta bunlar da insan üretimi cihazlardır ve cihazlarda her zaman sorunlar çıkabilir.

TBMM Kamu Denetçiliği Kurumuna yapılan başvuru sonucu alkolmetreyi üreten firma KDK’na verdiği yanıtta “…her yıl firmaları tarafından Emniyet Genel Müdürlüğü personeline konuya ilişkin eğitim verildiği, kalibrasyonun gerçekleştirilen ölçüm sayısından bağımsız olduğu ve her altı ayda bir gerçekleştirilmesinin gerektiği, cihazın otomatik olarak ölçümden sonraki 1-2 dakika içerisinde sıfırlandığı, cihaz tarafından yanlış ölçümün iki sebebe bağlı olarak gerçekleşebileceği, birinci sebep olarak sürücünün alkol içeren fakat kana karışmayan alkollü ağız gargarası vb. kullanımının kanda alkol olmamasına rağmen yanıltıcı yüksek sonuç alınmasına yol açabileceği, ikinci olarak ise cihazda anlık bir sorun yaşanmış olabileceği”ni ifade etmiştir.

Dolayısıyla bu cihazlarda da her zaman problemler yaşanabilir. Trafik zabıtası tarafından alkolmetre cihazıyla ölçüm yapılmasından sonra ikinci bir ölçümün yapılmasını talep etseniz dahi bu talep her zaman kabul görmeyebilir. Bu nedenle yukarıda da bahsettiğimiz gibi en yakın sağlık kuruluşuna giderek alkolmetre ile ya da kan testi ile alkol miktarını ölçtürmeniz önem arz etmektedir.

İster hız ihlali, ister alkollü araç kullanımı kaynaklı olsun, idari para cezalarına karşı itiraz hakkınız 15 günlük süreye tabidir.

Eğer siz de haksız yere trafik cezası aldığınızı düşünüyorsanız, iletişim bölümünden bizlere ulaşmaktan çekinmeyin. Dikkatli sürücülere cezasız, güvenli günler dileriz!

KAYNAKÇA

• Mustafa Avcı, Hüseyin Bilgin; “Alkollü Araç Kullanım Nedeniyle Sürücü Belgesine Geçici Süreli El Konulması İşlemleri Üzerine”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, S.13,17.06.2019, s.129-166.

• Koray Doğan, Serkan Meraklı; “Trafik Ceza Hukuku”, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2024.